Lễ Hội
Mùa Xuân bao giờ cũng thế - Sau một giấc ngủ đông lạnh lẽo, cảnh vật như bừng
thức dậy để cùng tham gia vào bản hòa tấu rộn ràng của thiên nhiên đang rung
lên trong nhịp sống mới. Bầu trời như cao hơn, trong hơn với ánh nắng ấm dịu
dàng hòa quyện trong hương muôn hoa xuân khoe sắc. Tiếng chim hót ríu rít dưới
những tán lá xanh um rung rinh trong làn gió nhẹ khiến lòng người tự
dưng bay bổng lên cao, để cùng vũ trụ ca lên khúc hát ngợi khen “Đấng tác sinh
muôn loài”… Nhưng điều đặc biệt là hòa trộn trong cái rộn ràng ấy, ai ai cũng
có thể cảm nhận, hít thở được cái khí chất thiêng liêng cao quí của tinh hoa đất
trời, như muốn chúc phúc, và trao ban niềm vui, hạnh phúc cho con người. Bởi thế
theo truyền thống của đạo công giáo, những ngày này là những ngày lễ tạ ơn
Thiên Chúa và cầu xin những điều tốt đẹp nhất cho con người. Vì thế Giáo hội đã
dành riêng ngày mồng hai tết để thi hành nghĩa vụ này, đặc biệt qua Thánh lễ cầu
nguyện cho tổ tiên, ông bà, cha mẹ còn sống cũng như đã qua đời.
Hôm nay
mồng hai tết, Giáo Hội cho chúng ta nghe bài Tin Mừng kể về sự tranh luận của
Chúa Giêsu với các biệt phái Pharisiêu, xoay quanh việc giữ luật thảo kính cha
mẹ và tập tục tiền nhân. Trọng tâm chính của lần tranh luận này giữa Chúa Giêsu
và Biệt Phái là sự đối kháng giữa hai quan niệm, hai hình thức giữ luật. Các luật
sĩ thắc mắc: “Sao môn đệ ông vi phạm truyền
thống của tiền nhân? không chịu rửa tay khi dùng bữa?” (Mt 15,1), Chúa Giêsu trả lời họ
cũng bằng một câu hỏi: “Còn các ông, tại
sao các ông dựa vào truyền thống của các ông mà vi phạm điều răn của Thiên
Chúa?” (Mt 15,2). Việc rửa tay trước khi ăn là một thói quen tốt giúp an
toàn vệ sinh, nó như là một nét văn hoá được các giáo viên mầm non tập cho trẻ
từ thuở bé. Và ở nhiều nơi trên thế giới, việc rửa tay trước khi ăn đã trở
thành một tập tục, thậm chí như là một điều buộc phải làm để giữ gìn vệ sinh.
Tuy nhiên, đối với các Pharisiêu thì nó được giải thích như là một điều luật và
là một nghi thức tôn giáo để đánh giá con người trong sạch hay dơ bẩn. Thật vậy,
vì quá câu nệ luật nên biệt phái Pharisiêu lẫn lộn cái chính yếu với cái phụ
tùy, quá chú trọng đến cái phụ tuỳ bên ngoài mà đánh mất cái chính yếu bên
trong là đức công bằng. Họ quan niệm giữ luật Chúa là tuân thủ những luật lệ,
những nguyên tắc và những lễ nghi bề ngoài, nghiêm ngặt phần hình thức như
"rửa tay trước khi ăn", "dâng lễ phẩm cho Chúa thay thế sự hiếu
kính cha mẹ". Họ dùng nghi lễ bề ngoài, để thoái thác một bổn phận căn bản
là hiếu kính cha mẹ, lấy quy ước của các tập tục phàm nhân do họ đặt ra để xóa
bỏ đi điều răn của Thiên Chúa. Đối với Chúa Giêsu, quan niệm về những đòi hỏi của
Thiên Chúa được thể hiện lớn nhất bằng luật yêu thương. Ngài xem giữ luật là một
cảm nghiệm sống ở trong lòng, một biểu hiện liên đới, nhân từ, vượt trên hình
thức, là tấm lòng trong sạch và đời sống yêu thương. Chúa Giêsu đã lấy một ví dụ
về việc thực hành tập tục phàm nhân bịa ra để cho họ thấy, chẳng những đây
không phải là luật Chúa mà còn có thể đi ngược lại Luật Chúa. Luật Thiên Chúa
trong điều răn thứ tư là phải "hiếu thảo với cha mẹ của mình”. Còn người
Pharisêu lại giới hạn bổn phận con cái dựa trên hoàn toàn vật chất, một nghĩa vụ
vật chất được họ gán cho nghĩa vụ đạo đức.
Ngày mồng
hai tết, Giáo Hội cũng nhắc chúng ta nhớ đến bổn phận thảo hiếu với ông bà tổ
tiên. Việc nhớ đến ông bà tổ tiên cũng phải đặt trên một tấm lòng thành. Lời
Chúa hôm nay soi rọi cho Chữ Hiếu của người Việt Nam, việc hiếu thảo phải được
thể hiện một cách đặc biệt qua các dịp lễ tết, bằng việc trân trọng gìn giữ nét
đẹp truyền thống của gia đình. Kế đến, là việc thảo kính vâng lời và làm vui
lòng các bậc sinh thành và tiền nhân. Thảo hiếu với mẹ cha không chỉ dừng ở của
cải vật chất nhưng phải hiếu thảo bằng cả tấm lòng yêu thương và tôn
kính. Ngày nay, thật đáng lo ngại là cho sự khủng hoảng đạo lý nơi nhiều
gia đình. Có những người con chỉ dừng trên nghĩa vụ, bổn phận lo lắng cho cha mẹ
của cải vật chất, mà quên đi cha mẹ còn phải được kính trọng và yêu mến. Vật chất
chỉ là giá trị bề ngoài nhưng chính giá trị tinh thần, giá trị đạo đức mới quan
trọng cho đời sống cha mẹ. Giá trị đạo đức bị đảo lộn bởi có những đứa con coi
vật chất là trên hết, đặt tiền tài trên nghĩa vụ làm con, sẵn sàng gửi cha mẹ
vào các nhà dưỡng lão mà quên rằng bổn phận của con cái là nuôi dưỡng, thăm hỏi
khi cha mẹ còn sống, và cầu nguyện xin lễ cho các ngài khi đã qua đời. Như vậy,
Lời Chúa hôm nay nhắc nhở chúng ta, không thể có một sự thỏa hiệp nào giữa hai
quan niệm luật hình thức và luật yêu thương; không thể san bằng nghi thức bên
ngoài với lệnh truyền của Chúa; không dùng tập tục con người để trốn tránh giới
răn Thiên Chúa dạy phải sống trọn đạo hiếu.
TÓM LẠI: Lời Chúa ngày tết hôm nay nhắc
cho những người đang lơ là với cha mẹ và gia đình, cần biết điều chỉnh lại lòng
mình. Gạt bỏ những gì là ấm ức tức tối, bất hòa bất đồng, những gì là bằng mặt
mà không bằng lòng, để vun đắp lại tình nghĩa gia đình và tình cảm mẹ cha anh
em. Vì, các thứ khác trên đời này có thể mua bằng tiền, nhưng cha mẹ, anh em và
hạnh phúc gia đình không thể mua bằng tiền, mà phải đổi bằng hy sinh có khi là
của cải, kể cả công danh sự nghiệp mới có được thứ hạnh phúc ấy - hạnh
phúc gia đình.
********
Lạy Chúa Giêsu, khi còn sống ở trần gian nơi gia đình Thánh Gia Nazareth,
Chúa đã nêu gương về lòng đạo đức và vâng phục cha thánh Giuse và mẹ Maria. Xin
cho chúng con cũng luôn biết tôn kính vâng lời và phụng dưỡng các bậc cha mẹ, xứng
với công ơn sinh thành và dưỡng dục của các ngài đã dành cho chúng con. Amen
